Het raadhuis op de Markt

Het oude raadhuis op de Markt in Veghel dateert uit 1874. Niet alleen het gemeentebestuur, maar ook de postbode, waagmeester, kantonrechter en veldwachter zetelen in die beginjaren in het imposante gebouw. Tijdens de Tweede Wereldoorlog krijgt het raadhuis heel wat te verduren.

Explosie
Op 10 mei 1940 vallen de Duitsers Nederland binnen. Om de bezetters te vertragen, richt het Nederlandse leger vernielingen aan en werpt versperringen op. Zo ook in Veghel. In de vroege ochtend van 11 mei blazen de Nederlandse strijdkrachten de Aa-brug naast het raadhuis op. Door de enorme explosie raken panden rondom de brug zwaar beschadigd.

Herstelwerk
De herstelwerkzaamheden aan het raadhuis worden gecombineerd met een grondige verbouwing. De rijke versieringen aan de gevel zijn grotendeels verdwenen en de klokkentoren is verplaatst naar de nok van het dak. Een dichtgemetseld raamkozijn aan de rechterzijde van het pand herinnert nog aan schade van toen. …

Het oude raadhuis op de Markt in Veghel dateert uit 1874. Niet alleen het gemeentebestuur, maar ook de postbode, waagmeester, kantonrechter en veldwachter zetelen in die beginjaren in het imposante gebouw. Tijdens de Tweede Wereldoorlog krijgt het raadhuis heel wat te verduren.

Explosie
Op 10 mei 1940 vallen de Duitsers Nederland binnen. Om de bezetters te vertragen, richt het Nederlandse leger vernielingen aan en werpt versperringen op. Zo ook in Veghel. In de vroege ochtend van 11 mei blazen de Nederlandse strijdkrachten de Aa-brug naast het raadhuis op. Door de enorme explosie raken panden rondom de brug zwaar beschadigd.

Herstelwerk
De herstelwerkzaamheden aan het raadhuis worden gecombineerd met een grondige verbouwing. De rijke versieringen aan de gevel zijn grotendeels verdwenen en de klokkentoren is verplaatst naar de nok van het dak. Een dichtgemetseld raamkozijn aan de rechterzijde van het pand herinnert nog aan schade van toen. 

Burgemeester
Bij het uitbreken van de oorlog is Matheas Eliëns burgemeester in Veghel. Hij besluit zolang als mogelijk op zijn post blijven. Daar heeft hij immers nog enige invloed op het dwarsbomen en vertragen van opgelegde overheidsmaatregelen van de Duitse bezetter. Hij wil voorkomen dat hij wordt vervangen door een Duitsgezinde NSB-burgemeester. Uiteindelijk komt het toch zover. In 1942 wordt Eliëns door de Duitse machthebbers uit zijn ambt gezet en vervangen door een pro-Duitse burgemeester.

Bevrijding
Op 17 september 1944 wordt Veghel bevrijd door de geallieerde troepen. De dagen erna is het groot feest op het marktplein voor het raadhuis. De Veghelse fotograaf Johan van Eerd maakt er prachtige foto's van. Ook burgemeester Eliens is daarop te zien, voor de ingang van het raadhuis, met de ambtsketen trots om zijn schouders. Zijn Duitsgezinde opvolger was al op dolle dinsdag Veghel ontvlucht. Het raadhuis wordt in deze periode door de Amerikanen gebruikt als locatie om krijgsgevangenen te verhoren.

Tegenwoordig zijn in het monumentale pand de bibliotheek, heemkundekring en een lunchroom gevestigd.

Foto 1: Burgemeester Eliens samen met meer opgetogen Veghelaren bij het raadhuis, kort na de bevrijding op 17 september 1944. Bron: collectie Johan van Eerd via BHIC. | Foto 2: Geallieerde militairen en Duitse krijgsgevangenen bij het Veghelse raadhuis in september 1944. Bron: collectie Johan van Eerd via BHIC. | Foto 3: Het raadhuis in 1930/1940, voordat de herstelwerkzaamheden van de Tweede Wereldoorlog werden doorgevoerd. Bron: collectie Harry van Liempd via BHIC.

Locatie