Grafkelder kasteel Frisselstein
De Frisselsteinstraat. Harmonie en tennisvereniging Frisselstein. Hoewel het gelijknamige kasteel al ruim tweehonderd jaar geleden is afgebroken, kom je de naam Frisselstein in Veghel nog volop tegen. Ook de verhalen over het kasteel leven voort. Heb jij al gehoord over de vreemde begrafenis in de grafkelder van het kasteel?
Dit verhaal maakt onderdeel uit van de serie Mysterieus Meierijstad
Hoog en droog
Het was rond 1425 dat Godefridus van Erp zijn stenen huis verbouwde tot kasteel.…
De Frisselsteinstraat. Harmonie en tennisvereniging Frisselstein. Hoewel het gelijknamige kasteel al ruim tweehonderd jaar geleden is afgebroken, kom je de naam Frisselstein in Veghel nog volop tegen. Ook de verhalen over het kasteel leven voort. Heb jij al gehoord over de vreemde begrafenis in de grafkelder van het kasteel?
Dit verhaal maakt onderdeel uit van de serie Mysterieus Meierijstad
Hoog en droog
Het was rond 1425 dat Godefridus van Erp zijn stenen huis verbouwde tot kasteel. Dit kasteel werd Frisselstein genoemd: stein (kasteel) van Frissen (Godefridus, roepnaam Frits). Het kasteel lag hoog en droog op de oever langs de Aa, vlakbij de brug in het dorp. Het was deel van de verdedigingsgordel rond ’s-Hertogenbosch en bewaakte het handelsverkeer. Van 1566 tot 1639 was Frisselstein de zetel van de heerlijkheid Erp en Veghel. Verbouwingen in de achttiende eeuw veranderden veel aan het middeleeuwse uiterlijk van het kasteel. De stoere woontoren (donjon) bleef staan. In 1808 werd het vervallen kasteel verkocht en al snel daarna afgebroken.
Grafkelder Lambertuskerk
Door de eeuwen heen hoorde bij het kasteel een grafkelder. Die lag onder de oude Lambertuskerk. De voorganger van de huidige parochiekerk stond tot 1872 op de plek waar nu het Raadhuis op de Veghelse Markt staat. Dit kun je terugzien op de attentietegel die voor het Raadhuis ligt. In deze kerk stond een grote blauwe of zwarte marmeren graftombe die toebehoorde aan het kasteel. Op de tombe waren levensgrote figuren uitgehouwen: een man in harnas en zijn vrouw aan zijn zijde. Ook waren diverse familiewapens zichtbaar. Onder de tombe was de grafkelder, waar in de achttiende eeuw een bizarre ontdekking werd gedaan.
Vreemde begrafenis
Het is 1728. Kasteel Frisselstein komt in het bezit van een zekere familie De Jong. Ergens in de jaren daarna is er een sterfgeval in de familie en wordt de grafkelder in de kerk door hen geopend. In de kelder worden lichamen gevonden van vorige heren en bewoners van het kasteel. Dat is op zich niet heel onverwacht in een grafkelder. Wel heel opmerkelijk: de lichamen liggen niet in kisten. Ze zitten op driepotige houten stoelen in een kring bij elkaar. De stoelen worden beschreven als 'hoedanig men die bij de noord-brabantse dorpelingen nog nu en dan aantreft'. Verwonderd? Verbijsterd? Geschokt? Hoe zullen de toenmalige heer de Jong en de andere omstanders naar dit bizarre schouwspel hebben gekeken? Nadat ze het enkele ogenblikken hadden aangestaard, deed de binnendringende buitenlucht de overblijfselen ineenvallen.
Overlevering
Deze bijzondere overlevering werd in 1852 opgetekend in tijdschrift De Navorscher, dat zich richtte op geschiedenis, genealogie en taalkunde. Het artikel werd geschreven met hulp van mevrouw De Locker op Leeuwenberg uit Vught, een afstammeling van de genoemde familie. Zij heeft het voorval ‘meermalen door haren vader en grootvader hooren verhalen’. Heeft deze opmerkelijke gebeurtenis echt plaatsgevonden? Wie waren de voormalige kasteelbewoners die in deze bijzondere opstelling werden aangetroffen? En waarom zaten ze er zo bij? Het is al die jaren een mysterie gebleven. En dat zal het hoogstwaarschijnlijk ook blijven.
---
Frisselstein feitjes
- Kasteel Frisselstein was strategisch gelegen in de buurt van de Aa-brug. Onderzoek wees uit dat het waarschijnlijk stond aan (en misschien gedeeltelijk op) de huidige Frisselsteinstraat, ter hoogte van huisnummer 6.
- Het witte huis aan Frisselsteinstraat nummer 7 is gebouwd met stenen die bij de sloop van het kasteel vrijkwamen. Het pand werd destijds als schuur gebouwd en is in gebruikt geweest als brouwerij en bleekerij van linnen.
- Henk van Eerd schilderde in 2013 het kasteel Frisselstein in het huidige straatbeeld. Met deze verbeelding komt het kasteel opnieuw tot leven. Hij schonk het schilderij aan Heemkundekring Vehchele.
Bronnen:
- Heemkundekring Vehchele (inclusief kroniek uit 1985)
- Wandelroute Historisch Veghel
- Artikel Brabants Historisch Informatiecentrum
- Oud Zijtaart (met een passage over de grafzerk en grafkelder)