Historische wandelroute Erp
De geschiedenis van Erp ligt op straat! Heemkundekring Erthepe heeft in de straten van Erp 22 attentiestenen laten leggen, die samen het verhaal vertellen over de geschiedenis van de dorpskom. Door de route van ongeveer 3 kilometer te wandelen, maak je kennis met de historie van Erp. Voor het voormalige Raadhuis van 1791 ligt de eerste attentiesteen. Loop vervolgens via het Hertog Janplein naar nummer 2. Zo vervolg je de route van steen naar steen en eindig je bij de Sint Servatiuskerk. Links voor het Raadhuis in Erp staat een metalen kist waarin de vouwfolders met 6 routes liggen. Ze zijn gratis uit de kist mee te nemen. De routes zijn ook via de app IZI.TRAVEL te lopen. Via de app wordt de informatie voorgelezen.
Dit ga je zien
5469 BK Erp
Raadhuis Erp (1791)
In 1789 kreeg het dorpsbestuur van Erp van de Staten-Generaal het recht om wekelijks een botermarkt te houden en een waag in te richten. Dat was de aanleiding om op de dries (een weiland) van Francis van Berkel, een ‘boterhuis’ met secretarie en vergaderkamer te bouwen.
Pastorie Erp (1617) Harmonieplein
Het religieuze en bestuurlijke centrum van Erp lag van oudsher bij de driesprong van de wegen naar Veghel, Gemert en Boekel. Vanaf 1903 werd de kruising Harmonieplein genoemd vanwege de kiosk die er voor harmonie OBK gebouwd was. Aan het plein lag tot 1932 de oude pastorie uit 1617.
Huize Beukenrode (1859) aan de Schans
In 1859 werd Antonie Meyer tot notaris van Erp benoemd. Als dorpsnotabele bouwde hij in 1859 dit pand in een eclectische (meng)stijl. De naam Schans is afgeleid van een mutsaard (takkenbos).
Pannenhuis (17e eeuw) aan Schansoord
Aan het einde van de 17e eeuw was in het rechterdeel van dit L-vormige complex enige tijd de pastorie van Erp gevestigd. Omdat het als een van de weinige huizen destijds een pannendak had, kreeg het de naam ‘pannenhuis’.
Protestantse kerk (1859) aan Schansoord
Aan de Schans stond tussen 1859 en 1931 een protestants kerkje. In 1800 moesten de protestanten tegen hun zin de St. Servatiuskerk teruggeven aan de katholieken. Toen gingen ze voor hun erediensten noodgedwongen naar Veghel. In 1856 werd er een kerk gebouwd voor de Erpse hervormden aan de Schans.
Burgerwoning (ca. 1875) aan Pentelstraat Erp
Deze eenvoudige woning was tot circa 1950 een van de weinige huizen in het akkercomplex Pentel (Peyntel). De betekenis van de veldnaam Pentel of Peyntel is onzeker: mogelijk een bos dat als schadeloosstelling voor een misdaad heeft gediend.
Woningen aan het Schild (circa 1960) Erp
In de jaren ’50 en ’60 groeide de bevolking in Erp. Het gemeentebestuur liet veel woningwetwoningen bouwen. De akkers in het Schild, het schildvormige akkergebied ten noorden van de St. Servatiuskerk, werden bouwrijp gemaakt. Een van de straten gaf men de naam van een beroemde kloosterling.
Molen De Nijverheid (1897) Erp
De weg naar Boekel heette al in de 17e eeuw Kreugestraet of Cruygestraet, afgeleid van het woord ‘kruien’. In 1897 kreeg Jochyms vergunning om aan die straat een graanmolen te bouwen. Om voldoende wind te kunnen vangen koos hij voor een stellingmolen. In 1948 kocht Jo Sondag de molen.
Hoeve Ophoove Erp (1835)
Bij Wasaa 5-7 stond in de middeleeuwen vermoedelijk het kasteel van Erp. De families De Rover en Van Erp zouden de eigenaren zijn geweest. In 1775 komt de hoeve ‘Ophoove’ alias ‘Op ’t hof’ in handen van de familie Van Hoof. In 1835 is op dezelfde plaats een langgevelboerderij gebouwd.
Boerderij (17e eeuw) aan het Hof
Tussen het Hof en De Uil stond tot 1960 een voorname woning. In de tuin van het pand lag een schuur die de Erpse katholieken van 1672 tot 1800 gebruikten als kerk. Na de vrede van Munster in 1648 was de St. Servatiuskerk in bezit gekomen van een handjevol protestanten.
Gezicht op Erp (1675) Den Eul
Op deze plaats moet Valentijn Clotz (Klotz) gestaan hebben, toen hij ca. 1675 een tekening van Erp vanaf Den Uil maakte. ‘Eul’ of ‘oele’ is het middeleeuwse woord voor een laaggelegen drassig land.
Molen van Fransen (1849-1949) aan de Watermolen
Bij Watermolenweg 7 stond vanaf de 14e eeuw een watermolen aan de Aa met twee raderen: een om graan te malen en een om olie te slaan uit kool- en raapzaad. Bij de watermolen hoorde vanaf de 15e eeuw een houten standaardmolen aan de Molentiend.
Zuivelfabriek Molentiend (1916)
Eind 19e eeuw richtten de boeren coöperaties op om de bedrijfsrisico’s te delen en een betere prijs voor hun zuivel te krijgen. In 1916 voegden ze twee kleine zuivelfabriekjes, St. Isidorus in het Oudveld en Boerdonk, samen tot stoomzuivelfabriek 'St. Jozef'.
Café Het Tramstation (1883) aan de brugge
Bij de oversteek van de Aa was vanouds veel bedrijvigheid. ‘Aan de brugge’ stond in het midden van de 16e eeuw al een boerderij/herberg en brouwhuis St. Anthonius. De huidige naam van hotel-restaurant ‘Het Tramstation’ is ontleend aan wisselplaats/halte van de tram van de Stoomtramweg-Maatschappij.
Brouwerij De Meibloem (1898) aan de brugge
Omstreeks 1905 telde Erp drie brouwerijen. Ze produceerden bier voor de lokale bevolking. Meteen over de brug rechts stond de uit de 16e eeuw daterende brouwerij ‘De Zwaan’ van de familie Van den Biggelaar. ‘De Zwaan’ kreeg in 1898 concurrentie van ‘De Meibloem’ en even later van ‘De Duif’.
Burgemeesterswoning Erp (1933)
De doorwaadbare plaats in de Aa blijkt al in 1371 vervangen te zijn door een brug. In tijden van oorlog is de brug vaak vernield om de doorgang van vijandelijke troepen te beletten. Op een markante plaats bij de brug liet de gemeente in 1933 voor burgemeester Eliëns een nieuwe villa bouwen.
Hezelstraat Erp (1915)
De naam Hezelstraat is afgeleid van het struikgewas dat oorspronkelijk de akkers links van de weg omsloot. Vanaf 1922 was op nummer 23 tabakskerverij ‘De Peelboer’ van de familie Van den Broek gevestigd. In de straat rechts, Den Uil, zijn het bedrijfsgedeelte en de droogschuur nog bewaard.
Hagelkruis Erp (16e eeuw)
De Hagelkruisstraat hoort tot de eerste planmatige uitbreiding van Erp vlak na de Tweede Wereldoorlog. De weg is genoemd naar het hagelkruis dat vroeger in de buurt van die straat stond. Het wegkruis was daar geplaatst om de gewassen te beschermen tegen hagelbuien.
St. Bernardinusklooster (1880)
Op de plaats van het huidige Simeonshof stond tussen 1880 en ca. 1965 het St. Bernardinusklooster: een nevenvestiging van de zusters Franciscanessen in Veghel. Het ontwerp was van de Erpse architect Johannes Heijkants. De zusters richtten zich in het begin vooral op het onderwijs.
Pyamahuis (1892)
De Erpse architect-aannemer Gilsing ontwierp in 1892 dit huis met neorenaissance elementen. Het pand speelde een belangrijke rol in de dorpsgeschiedenis van Erp. Het was het woonhuis van burgemeester A. Otten, een van de oprichters van de NCB.
Hotel café De Duif (1867)
In 1902 begon de Limburger Jean (Sjeng) Sevriens in deze voormalige boerderij-café uit 1867 aan de Straat naast het kerkepad een brouwerij annex koffiehuis. Door de twee grote poorten in het linkerdeel rolden wekelijks de vaatjes bier naar buiten. Sevriens leverde lagerbier onder de naam ‘De Duif’.
Sint-Servatiuskerk (14e eeuw)
Erp bezat al in de 13e eeuw een parochiekerk, gewijd aan de H. Servatius. In de 14e eeuw was het een stenen gebouw met een klokkentoren. De oude klokken Maria (1381) en Katrina (1412) zijn bewaard gebleven. Van 1648 tot 1800 was de kerk in bezit van een kleine groep protestanten.
5469 BK Erp