Documentairefestival Beholders: onvergetelijke ervaringen

Een gezonde dosis blikverruiming. Het samenbrengen van mensen. Ervaringen delen. Verschillende perspectieven belichten. Met elkaar in gesprek gaan. Dat is waar het internationale documentairefestival Beholders in Meierijstad voor staat. Het vindt elk jaar in oktober plaats. Met tientallen documentaires uit alle windstreken over vele verschillende onderwerpen. Organisatoren en grondleggers Willem Wouters en Mark van de Laarschot vinden elkaar in hun passie voor verhalen en verbinden. Ze vertellen over unieke ervaringen en waardevolle ontmoetingen.

Hoogst haalbare

“Die familie die samen Beholders bezocht. Vader, moeder en twee zonen. Alle vier hadden ze een documentaire uitgekozen. De rest liet zich erdoor verrassen. Daarna praatten ze samen na. Waarom wilde je deze film graag zien? En wat heb jij eruit gehaald? Kijk, dat is toch te gek!” Mark haalt enthousiast herinneringen op. Willem haakt in: “Weet je die ene man nog, die uren na de vertoning nog aan de bar zat? De film vond hij helemaal niks, maar hij had wél een topavond. Hij kon kwijt waarom hij vond wat hij vond. En hij wilde zelf ook luisteren naar de perspectieven van de mensen die wel enthousiast waren.” Mark knikt. “Dat is toch het hoogst haalbare? Het met respect oneens zijn met elkaar.”

Wat zie jij

Voordat Beholders ontstond bezochten de twee Schijndelse ondernemers al regelmatig samen het International Documentary Filmfestival Amsterdam (IDFA). Willem: “Het is zo fijn om een paar dagen helemaal op te gaan in al die verhalen. Na elke vertoning gingen we samen ergens zitten en napraten. Soms eerst een kwartier in stilte om alle indrukken te laten landen. Dan weer stuiterend van enthousiasme. We merkten dat het heel veel toevoegt om uit te wisselen wat je hebt ervaren.” Mark knikt instemmend: “Iedereen heeft een eigen perspectief. Wat heeft de ander gezien? Waarom trekt iets je aandacht, waardoor word je geraakt? Daar vragen we bewust naar. Het geeft verdieping aan een relatie. Of je nu met een vriend, buur of collega kijkt. Die ervaring wilden we ook naar hier halen.”

Platform voor makers

Tijdens Beholders kun je in een paar dagen tijd een heuse wereldreis maken, vol nieuwe ervaringen, ontmoetingen en perspectieven. Kenmerkend voor het festival in Meierijstad is het nagesprek. Dat wordt na elke vertoning gefaciliteerd door moderatoren. Regelmatig is de documentairemaker of een andere gast daar ook bij aanwezig. Willem legt uit waarom de makers zo wezenlijk zijn voor het festival. “Filmmakers spenderen een paar jaar van hun leven aan het maken van een documentaire. Om dat ene onderwerp onder de aandacht te brengen, dat ene verhaal te vertellen. Hun doel is dat het gezien én besproken wordt. Wij willen daarvoor een platform bieden, de dialoog met het publiek mogelijk maken. Liever met dertig man een inhoudelijk en impactvol gesprek, dan duizend online kijkers waarbij het de vraag is of ze het verhaal überhaupt afkijken. We gaan zelf als organisatie overal kijken, proeven en netwerken. We praten zoveel mogelijk met makers zelf, minder met vertegenwoordigers en distributeurs. Als een maker ons dan belt met de vraag of zijn of haar verhaal bij ons getoond mag worden, dan geeft dat veel voldoening.”

Verbindingen

Mark zegt vooruitkijkend: “We zijn blij met het klimaat waarin we Beholders tot nu toe konden neerzetten. Het wordt gedragen door een groep betrokken mensen. En ook door de gemeente en ondernemers. Dat is heel belangrijk. We hopen dat dat draagvlak blijft. Zodat we zonder commercieel belang betekenisvolle dingen kunnen blijven doen.” Willem vult aan: “We zijn tevreden met de eerste edities van Beholders. Die hadden we als organisatie nodig om te groeien. Tegelijk hebben we nog niet optimaal kunnen leveren wat we wilden. Onder meer door de beperkingen tijdens de coronajaren. We bouwen aan een opzet waarbij de verbinding tussen bezoekers en makers verder wordt versterkt. Daarmee kunnen we unieke ervaringen realiseren. Dat is waar we voor staan én wat we het allerliefste doen.” 

  • "Iedereen heeft een eigen perspectief. Wat heeft de ander gezien? Waarom trekt iets je aandacht, waardoor word je geraakt? Daar vragen we bewust naar. Het geeft verdieping."
    Willem Wouters en Mark van de Laarschot, grondleggers Beholders

Hoe legt Beholders de verbinding tussen publiek en makers? En welke onvergetelijke ervaringen leverde dat al op? Ter afsluiting noemen Willem en Mark een aantal sprekende voorbeelden.

Thunderdome Never Dies: uniek

In 2020 werd in het City Theater in Schijndel Thunderdome Never Dies vertoond. De film gaat over het iconische verleden, de comeback en de toekomst van het legendarische feest. “Eigenlijk wilden we na afloop een hardcore-feest organiseren. De coronamaatregelen gooiden roet in het eten. De meer kleinschalige opzet had minstens zoveel impact. Tot ieders verrassing stapten voor de vertoning ook François Maas (‘godfather of Thunderdome’) en Irfan van Ewijk (mede-oprichter ID&T) de zaal in. Ze hebben na de film meer dan een uur verhalen gedeeld. Een unieke ervaring, zeker voor de bezoekers uit de scene.”

Shadow Game: kippenvel

Shadow Game zorgde in 2021 voor waardevolle uitwisseling tussen jong en oud. De film gaat over tieners die alleen naar Europa vluchten, weg van armoede en oorlog in hun thuisland. In de documentaire worden een aantal van deze jongeren gevolgd. “Ik was zelf de ene dag met maker Els van Driel in jongerencentrum Honk 1224 in Sint-Oedenrode. In de Rooise zaal zat een mix van volwassenen en jongeren, waardoor een verrassend gesprek ontstond. De volgende dag in Bizzi in Schijndel heeft een van de jongeren na de film staan zingen op het podium. Ik hoorde van iedereen die erbij was dat ze nog kippenvel krijgen als ze aan dat moment terugdenken. Ook van Els. Dat dit soort dingen zomaar kunnen gebeuren is te gek.”

Yab Yum: champagne en kaviaar

De vertoning van Yab Yum in 2021 was ook een bijzondere ervaring. “Bezoekers betaalden wat meer voor een kaartje en werden in een sfeervolle zaal in het Tramhuys in de watten gelegd met champagne en kaviaar. Met een limousine hebben we vanuit Amsterdam enkele oud-medewerkers van het wereldberoemde luxebordeel naar Schijndel gehaald. Ze deden hun verhaal na de film en schoven nog aan bij alle tafeltjes in de zaal. De vele herinneringen en anekdotes die zij deelden zorgden voor een onvergetelijke avond.”

My Own Private War: indrukwekkend

Tijdens de eerste editie van Beholders in 2019 stond My Own Private War op het programma. Hoe verwerk je je oorlogsverleden? En hoe verzeker je je ervan dat je kinderen deze last niet met zich mee hoeven dragen? De Bosnische Lidija Zelovic probeert in de persoonlijke documentaire antwoorden te vinden op deze vragen. “Lidija woonde ondertussen al jaren in Amsterdam, maar was in ons land nog nooit buiten de hoofdstad geweest. We haalden haar op en namen haar mee naar Zijtaart en Veghel. Ze heeft hier zulke mooie gesprekken gehad. Het viel Lidija op dat mensen hier anders zijn, meer open en meer betrokken. Ze werd zo fijn ontvangen. Heel mooi als dat zo kan. Ze maakte ons deelgenoot van haar ervaringen. Over hoe familieleden allemaal hun eigen herinneringen hebben, over hoe we voor lief nemen hoe goed we het hier hebben, over de hang van haar zoontje naar een land dat hij nog nauwelijks kent. Haar verhalen maakten echt indruk.”

(juni 2023)