“Een van de mooiste fabrieken ooit gebouwd”
-Henk van Wanrooij - oud-medewerker CHV
Het is 1966. Henk van Wanrooij is zestien jaar. Als oudste in een groot gezin (met vijf broers en zes zussen) is het tijd om aan het werk te gaan. Via buurman Willem Linders, die bij personeelszaken van CHV werkte, kon hij aan de slag als leerling monteur bij de fabrieken op de Noordkade. Bijna zijn hele werkzame leven bleef Henk bij de CHV werken, tot aan zijn pensioen. Hij kent elke uithoek op het voormalige industriële complex. “Zie je de tekst die daar op de muur is geschreven, onderaan die trap? Bezint eer ge begint, staat er. Het was een fikse klim naar de bovenste etage. Was je iets vergeten, dan moest je eerst weer helemaal terug naar beneden.”
Van leerling tot eerste hoofdmonteur
Henk was zeker niet de enige die wel eens mopperend bovenaan die trap stond. “In het begin had CHV heel veel eigen monteurs in dienst. Werkbouwkundige monteurs, elektro monteurs, schilders, timmermannen alles hadden we in eigen huis. En dan waren er ook nog allerlei bedrijven die hier intern monteurs hadden. Ik groeide in de loop der jaren van leerling monteur door tot eerste hoofdmonteur. De aansturing van de werkplaatsen heb ik ook jarenlang gedaan. We hadden een complete metaalbewerking werkplaats. Daar maakten we onderdelen voor machines en voerden we allerlei reparaties uit. Dat gebeurde eerst vooral ad hoc, later werd onderhoud meer periodiek gepland.”
Gigantisch mooie constructie
“Nieuwbouwprojecten waren het leukst om te doen. Zo heb ik bijvoorbeeld in de NPF-toren voor het persen van veekoeken een nieuwe perslijn met stoomvoorzieningen aangelegd. Deze NPF-toren is een van de mooiste fabrieken ooit gebouwd. Hij is niet zo lang in bedrijf geweest, maar de constructie is gewoon gigantisch mooi. Als een soort meccano bouwpakket is de fabriek in elkaar gezet. Je zou hem zo bouwsteentje voor bouwsteentje weer uit elkaar kunnen halen. De fabriek is ontworpen in Den Haag door Escher, een neef van die kunstenaar. Als je naar boven naar de spanten kijkt, dan herken je die doorlopende watervallen van Escher.”
-
-
-
"Er is hier altijd gewoon heel hard gewerkt. Met heel veel handenarbeid. Bijvoorbeeld het lossen van de schepen was een hele zware klus."
Henk van Wanrooij
De boer op
Over de noeste arbeid die in de loop der jaren op de Noordkade heeft plaatsgevonden vertelt Henk: “Er is hier altijd gewoon heel hard gewerkt. Met heel veel handenarbeid. Bijvoorbeeld het lossen van de schepen was een hele zware klus. De zakken met grondstoffen (zoals meel, graan en maïs) werden stuk voor stuk met de hand uit het ruim getild en weer hoog opgestapeld in het magazijn. Die zakken wogen 25 kilo per stuk, in vroegere tijden zelfs 50 of 100 kilo. De grondstoffen werden verwerkt tot eindproducten zoals brokjes, melen en veekoeken. Vanuit de magazijnen werden de zakken met veevoer via het bordes met steekwagens op paardenkarren geladen. De voermannen gingen met paard en wagen er vervolgens mee de boer op. Later kwamen er bulkwagens, die reden af en aan. Dat ging ook wel eens mis. Een boer had in zijn woonhuis een silo laten bouwen. In het dak van de boerderij zaten twee dakramen. De boer wees de chauffeur naar het openstaande raam, daar mocht gelost worden. Even later lag zijn slaapkamer vol met 2000 kilo varkensvoer.”
Gewoon mijn centen verdienen
Henk kijkt nuchter terug op zijn werkzame leven op de Noordkade. “Ik moest hier gewoon mijn centen verdienen. Dat was al. Toen de fabriek in de afbouwfase kwam heb ik de ontruiming mee aangestuurd. Als er vragen waren kwamen ze toch vaak bij mij uit. Ik ben door Stefan van de Ven de gebouwen wel meer gaan waarderen. Hij vertelde veel over de bouwarchitectuur en andere details. We kwamen bij het opruimen zoveel moois tegen. Zo heb ik alle jaarverslagen bewaard, die liggen nu bij mij in de kast. En in het magazijn vonden we bijvoorbeeld nog een originele kroonluchter. Een detail daarvan herkende ik op een oude foto van het bezoek van Prins Bernard aan de CHV. De lamp is tot in detail gerestaureerd en hangt nu weer op zijn oorspronkelijke plek in de voormalige bestuurskamer.”
(december 2021)
De Noordkade: aan het werk
Vroeger zwoegden hier machines en arbeiders. Tegenwoordig is de Noordkade een culinaire en culturele hotspot, die volop voer voor verhalen biedt. In deze serie vertellen betrokkenen over werken op de Noordkade, toen en nu.