"Toen ik deze foto zag werd ik knettergek"
Geschiedenisdocent Dirk Paagman, geboren en getogen in Schijndel, schreef het diepgravende boek De Bevrijders van Schijndel. Daarin zijn vele foto’s uit de oorlogsjaren verzameld. In zijn zoektocht naar beeldmateriaal stuitte de schrijver op een wel heel bijzondere foto.
[Dit verhaal verscheen ook in het Magazine 80 jaar vrijheid - herdenken en vieren in Meierijstad, september 2024.]
De inwoners van Schijndel gaan in september en oktober 1944 gebukt onder de Granaatweken. Nabijgelegen dorpen als Sint-Oedenrode, Eerde en Veghel waren al bevrijd tijdens Operatie Market Garden. Schijndel bleef echter in Duitse handen en lag wekenlang in de frontlinie. Duizenden inwoners schuilen in kelders of vinden een veilig heenkomen in buurdorpen.
Gasthuis Lidwina
In Huize Lidwina aan de Boschweg blijven de Zusters van Liefde op hun stek. De Duitse bezetter heeft in dit zieken- en verpleeghuis een hospitaal ingericht voor hun gewonden. Dit belet de dappere zusters niet om in het diepste geheim ook Amerikaanse gewonden onderdak te bieden. Geallieerde piloten en bemanningsleden van in de buurt neergekomen (zweef)vliegtuigen worden stiekem door omwonenden naar Huize Lidwina gebracht. Daar worden ze onder aanvoering van moeder-overste zuster Veronica verzorgd. De Duitsers verzorgen ook enkele gevangen genomen Amerikaanse gewonden, waaronder zweefvliegtuigpiloot George Brennan. Hij stortte neer bij de Beek in Gemonde.
Bevrijders van Schijndel
Na vier zenuwslopende weken breekt maandag 23 oktober 1944 aan. Eindelijk zijn daar de bevrijders van Schijndel: de Britse 51st Highland Division met de 5th Black Watch trekt door de straten. Vele decennia later krijgt historicus en schrijver Dirk Paagman de foto onder ogen die op deze bevrijdingsdag bij Huize Lidwina werd gemaakt. “Toen ik deze foto zag werd ik knettergek! Het beeld is haarscherp en er komt zoveel op samen. Piloot George Brennan (met krukken) praat met andere Amerikaanse Airborne militairen die hier verborgen zaten. Zie je de Screaming Eagle op hun uniform? Hun haren zijn netjes gekamd. Een heel mooi contrast met de gehelmde Britse bevrijders. De bajonetten zitten nog op hun geweer. Je herkent de soldaten van de 5th Black Watch aan de kruis patch op hun uniform. Dit is de enige bekende foto van onze bevrijders in Schijndel op deze unieke dag.”
Moed en hulpvaardigheid
Het door de veteranen van de 51st Highland Division geschonken monument aan de Rooiseweg/Structuurweg herinnert aan de bevrijders van Schijndel. En in het Veronicapark staat het beeld De Kloek. Het herinnert aan de bescherming die de zusters van het Lidwinaklooster tijdens de Tweede Wereldoorlog boden. Tijdens de onthulling in 1984 sprak piloot George Brennan op ontroerende wijze zijn diepe dank uit. Hij roemde de moed en hulpvaardigheid van de zusters, die hun eigen leven in de waagschaal legden voor hem en vele anderen.
Lees meer oorlogsverhalen uit Meierijstad
-
Geschiedenislessen komen tot leven
Geschiedenislessen komen tot leven
In groepjes fietsen leerlingen van het Elde College door Eerde, Sint-Oedenrode en Schijndel. Ze zijn door hun geschiedenisdocent op pad gestuurd. "Hoe persoonlijker de verhalen, hoe enthousiaster de leerlingen."
-
Een onderbelicht verhaal
Een onderbelicht verhaal
Meer dan 800 Ollanders verlieten in de nadagen van de oorlog op last van de Duitsers huis en haard. Wie het waagde om terug te keren wachtte een kogel. Een onderbelicht stukje dorpshistorie.
-
Vuurgevecht bij 't Hurkske
Vuurgevecht bij 't Hurkske
Erp, vrijdag 22 september 1944. De Duitse luitenant Heinrich Schönemann beschrijft in een brief het landschap rond ‘t Hurkske. “Idyllisch, bijna als in een droom. Een groter contrast met de oorlog bestaat niet.”
-
Ik voel me geen held
Ik voel me geen held
Ruud Geboers uit Sint-Oedenrode is tweemaal uitgezonden naar Afghanistan. "De plek waar je opgroeit is van groot belang voor wat je denkt en wat je beweegt. Het is goed om je dat te realiseren."
-
Vrijheid is alles
Vrijheid is alles
In Meierijstad worden sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne vluchtelingen opgevangen. In juni woonden er 576 Oekraïners op allerlei plekken in Meierijstad. Karyna Kutova is één van hen.
-
We zijn sámen de samenleving
We zijn sámen de samenleving
Michiel Janssen en Annelies Fleuren gingen op uitzending naar Afghanistan. "Er zijn zoveel dingen waar je eigenlijk niet over nadenkt, die totaal niet vanzelfsprekend zijn voor zoveel mensen. Dat is ook wel een beetje confronterend."
-
De loopgraven lagen achter ons huis
De loopgraven lagen achter ons huis
Als jong meisje maakt Tilly van der Vleuten-Hellings (89) uit Schijndel de oorlog bewust mee. Duitsers die door de straat marcheren, granaten die fluitend over je hoofd vliegen en boerderijen die in brand staan. De beelden staan op haar netvlies.
-
Historie op je bord
Historie op je bord
Bedenk een eigentijds gerecht met producten die in de oorlogsjaren ‘op de bon’ waren, of gemakkelijk verkrijgbaar. Met die opdracht ging chefkok Sietse Blummel aan de slag.
-
Piloten in de Pompstraat
Piloten in de Pompstraat
Het is een opvallende speling van het lot: een schilderende Engelse militair die als onderduiker een schuilplaats vindt bij een Schijndelse kunstenaar. Wat schreef Leslie Dowson later in een brief aan Jan Heesters?
-
Hier rust onze lieveling
Hier rust onze lieveling
Het is voorjaar 1945. De bevrijding in het najaar van 1944 is in de omgeving van Schijndel niet zonder slag of stoot verlopen. De verwoesting is groot, de veerkracht van de inwoners des te groter.